Λειτουργίες μηνός Νοεμβρίου

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΛΑΓΚΑΔΑ ΛΗΤΗΣ ΚΑΙ ΡΕΝΤΙΝΗΣ
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΗΝΟΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ		ΕΟΡΤΗ
Πέμπτη	1-Νοε	9.00 π.μ. Αγιασμός
Κυριακή	4-Νοε	7.30 π.μ. Θεία Λειτουργία - Μαρτύρων Γαλακτίωνος και Επιστήμης, Αγίου Λίνου πρώτου επισκόπου παλαιάς Ρώμης, Αγίου Σιλβανού
Παρασκευή	9-Νοε	7.30 π.μ. Θεία Λειτουργία - Νεκταρίου μητροπολίτου Πανταπόλεως, Οσίου Ελλαδίου, Οσίας Θεοκτίστης της Λεσβίας, Αγίων Χριστοφόρου και Μαύρας
Παρασκευή	9-Νοε	21.00 Μ.Μ. Ιερά Αγρυπνία Αγίου Αρσενίου του Καππαδόκη(Υποδοχή των Ιερών Του Λειψάνων)
Κυριακή	11-Νοε	7.30 π.μ. Θεία Λειτουργία - Μηνά μεγαλομάρτυρος, Μάρτυρος Βικεντίου διακόνου, Αγίου Βίκτωρος Μεγαλομάρτυρος, Αγίου Δράκωνα
Τρίτη	13-Νοε	18.00 μ.μ. Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός Αγίου Γρηγορίου Παλαμά Χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης κ.κ. Ιωάννη
Τετάρτη	14-Νοε	7.30 π.μ. Θεία Λειτουργία - Γρηγορίου του Παλαμά αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, Φιλίππου του Αποστόλου
Κυριακή	18-Νοε	7.30 π.μ. Θεία Λειτουργία -Πλάτωνος του Μεγαλομάρτυρα
Τετάρτη	21-Νοε	7.30 π.μ. Θεία Λειτουργία -Εισόδια της Θεοτόκου
Κυριακή	25-Νοε	7.30 π.μ. Θεία Λειτουργία -Αικατερίνης Μεγαλομάρτυρος, Αγίου Μερκουρίου Μεγαλομάρτυρος
Τρίτη	27-Νοε	7.30 π.μ. Θεία Λειτουργία -Αγίου Δαμασκηνού      (Ι.Ν. Άγιου Αθανασίου Λητής)

Εορτολόγιο Μηνός Νοεμβρίου

1	Πέμπτη	Αγίων Κοσμά και Δαμιανού των Αναργύρων, Οσίου Δαβίδ του Γέροντος εν Ευβοία, Οσιομάρτυρος Διονυσίου
2	Παρασκευή	Ακίνδυνου Αφθονίου Ελπιδοφόρου Πηγασίου και Ανεμποδίστου των Μαρτύρων
3	Σάββατο	Ακεψιμά Ιωσήφ και Αειθαλά, Ιερομάρτυρος Γεωργίου Νεαπολίτου του νέου
4	Κυριακή	Ιερομάρτυρα Ερμείου του πρεσβυτέρου, Οσίου Ιωαννικίου του Μεγάλου
5	Δευτέρα	Μαρτύρων Γαλακτίωνος και Επιστήμης, Αγίου Λίνου πρώτου επισκόπου παλαιάς Ρώμης, Αγίου Σιλβανού
6	Τρίτη	Οσίου Λεονάρδου
7	Τετάρτη	Αγίου Αθηνοδώρου, Των τριαντατριών Μαρτύρων εν Μελιτινή
8	Πέμπτη	Σύναξις των Αρχαγγέλων και Αγγέλων
9	Παρασκευή	Νεκταρίου μητροπολίτου Πανταπόλεως, Οσίου Ελλαδίου, Οσίας Θεοκτίστης της Λεσβίας, Αγίων Χριστοφόρου και Μαύρας
10	Σάββατο	Οσίου Αρσενίου Καππαδόκου, Αποστόλων εκ των Εβδομήκοντα, Ιερομάρτυρος Μίλου του θαυματουργού, Αγίου Ορέστου του Τυανέως, Αγίου Ωρίωνος
11	Κυριακή	Μηνά μεγαλομάρτυρος, Μάρτυρος Βικεντίου διακόνου, Αγίου Βίκτωρος Μεγαλομάρτυρος, Αγίου Δράκωνα
12	Δευτέρα	Ιωάννου αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας και Λέοντος πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, Μαρτύρων Αντωνίου Γερμανού και Νικηφόρου, Αρσακίου, Αγίου Νείλου
13	Τρίτη	Οσιομάρτυρος Δαμασκηνού του Κωνσταντινοπολίτου, Ιωάννου Χρυσοστόμου αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως
14	Τετάρτη	Γρηγορίου του Παλαμά αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, Φιλίππου του Αποστόλου
15	Πέμπτη	Μαρτύρων Αβίβου Γουρίου και Σαμωνά, Ευψυχίου Καρτερίου και Νεάρχου
16	Παρασκευή	Παρθενομάρτυρος Ιφιγενείας, Ματθαίου Αποστόλου και Ευαγγελιστή
17	Σάββατο	Αγίου Γενναδίου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως
18	Κυριακή	Πλάτωνος του Μεγαλομάρτυρα
19	Δευτέρα	Προφήτου Αβδιού, Μαρτύρων Αγαπίου και Άζη του θαυματουργού
20	Τρίτη	Θέκλας και των συν αυτή Αγίων παρθένων - Δινάχ
21	Τετάρτη	Εισόδια της Θεοτόκου
22	Πέμπτη	Αγίων Βαλλεριανού Κικιλίας και Τιβουρτίου, Αγίου Φιλήμονος του Αποστόλου
23	Παρασκευή	Οσίου Αμφιλοχίου επισκόπου Ικονίου, Οσίου Ελένου επισκόπου Ταρσού
24	Σάββατο	Ιερομαρτύρων Κλήμεντος Πάπα Ρώμης και Πέτρου επισκόπου Αλεξανδρείας, Ερμογένους επισκόπου Ακραγαντίνων
25	Κυριακή	Αικατερίνης Μεγαλομάρτυρος, Αγίου Μερκουρίου Μεγαλομάρτυρος
26	Δευτέρα	Στυλιανού Παφλαγώνος, Νίκωνος προστάτη Λακωνίας
27	Τρίτη	Μεγαλομάρτυρος Ιακώβου του Πέρσου, Οσίων Μωυσέως Ναθαναήλ Πινουφρίου και Ιακώβου του Ρώσου
28	Τετάρτη	Ιερομάρτυρος Ειρηνάρχου
29	Πέμπτη	Αγίου Φαίδρου μάρτυρος, Αγίου Φιλουμένου
30	Παρασκευή	Αποστόλου Ανδρέου

Ομιλία 28η Οκτωβρίου

Ομιλία για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940 απο τον Πανοσιολογιότατο Αρχιμανδρίτη της Ιεράς Μητροπόλεως Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης π.Δημήτριο Κουκουλεκίδη , προϊστάμενο του Ιερού Ναού Αγίου Γρηγορίου Παλαμά Μελισσοχωρίου.

Μέσα στην ταραγμένη δεκαετία του 1930, με την άνοδο και την επιβολή ολοκληρωτικών καθεστώτων στην Ευρώπη, η Ελλάδα, μια χώρα μικρή, προσπαθεί να πορευτεί το δρόμο της μέσα από τις Συμπληγάδες Πέτρες ενός πολιτικού και στρατιωτικού παιχνιδιού. Ένα παιχνίδι που διανοίγει το δρόμο για μια πολεμική εμπλοκή η οποία θα συμπαρασύρει όλα σχεδόν τα κράτη της Ευρώπης σε ένα πόλεμο που θα παραμείνει στην ιστορία ως ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Μια χώρα μικρή, που δεν προκαλεί αλλά και που δε δέχεται να προκληθεί, δε συγκατανεύει στην απεμπόληση της εθνικής της ανεξαρτησίας από μια ισχυρότερη δύναμη, την Ιταλία.

Έτσι την 28^η Οκτωβρίου του 1940, ημέρα Δευτέρα και ώρα 5.20 το ξημέρωμα, η χώρα μας δρασκέλισε το κατώφλι του πολέμου. Ενεπλάκη σε έναν πόλεμο που δεν τον ήθελε, αλλά και δεν μπορούσε να αποφύγει.

Τα γεγονότα γνωστά, χιλιοειπωμένα. Θα μπορούσα χάριν οικονομίας χρόνου να μην τα μνημονεύσω. Όμως πώς να προσπεράσει κανείς το μεγαλείο της απάντησης στο ταπεινωτικό ιταλικό τελεσίγραφο και τη λιτότητα του πολεμικού ανακοινωθέντος: «…Από της 6^ης και 30 πρωινής σήμερον αι ιταλικαί στρατιωτικαί δυνάμεις προσβάλλουν τα ημέτερα τμήματα προκαλύψεως της Ελληνοαλβανικής μεθορίου. Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται του πατρίου εδάφους.»

Ξάφνιασε το ΟΧΙ της Ελλάδας. Ξάφνιασε τον Μουσολίνι πρώτον από όλους. Ήταν σίγουρος πως οι ενέργειες εκφοβισμού που προηγήθηκαν –με αποκορύφωμα τον τορπιλισμό της «Έλλης» τον 15Αύγουστο του ίδιου χρόνου- είχαν προετοιμάσει το έδαφος για μια άνευ όρων παράδοση. Ξάφνιασε και τον υπόλοιπο κόσμο. «Αν η Ελλάδα ενέδιδε στο τελεσίγραφο του Μουσολίνι κανείς δεν θα είχε το δικαίωμα να την κατηγορήσει» είπε σε ραδιοφωνική ομιλία του το 1942 ο Βρετανός υπουργός.

Αλλά κυρίως, το ΟΧΙ, η αντίσταση, έδωσε ελπίδα. «Ο φασισμός δεν είναι ανίκητος» ήταν το μήνυμα. Με ανεπαρκή ρουχισμό και ελάχιστα πυρομαχικά, μέσα στα χιόνια των ηπειρωτικών οροσειρών ο ελληνικός στρατός αντιστάθηκε. Με τον ενθουσιασμό και την αυτοθυσία του κατάφερε όχι μόνο να αντιμετωπίσει την επίθεση, αλλά και να περάσει στην αντεπίθεση. Διείσδυσε βαθιά στο έδαφος της Βορείου Ηπείρου και κατέλαβε μια σειρά από σημαντικές πόλεις: Κορυτσά, Μοσχόπολη, Αργυρόκαστρο, Άγιοι Σαράντα. Στο τέλος του χρόνου οι Ιταλοί βρέθηκαν απωθημένοι 60 χλμ πέρα από τα αλβανικά σύνορα. Συνέτριψε ο ελληνικός στρατός και τη σφοδρή «εαρινή επίθεση» που παρακολουθούσε ο ίδιος ο Μουσολίνι. Ήταν πλέον θέμα χρόνου «ακόμη και στη Ρώμη γαλανόλευκη να υψώσουμε σημαία ελληνική».

Όμως, στις 6 Απριλίου του 1941, η Γερμανία, βλέποντας την αδυναμία της συμμάχου της, έσπευσε σε βοήθεια. Η ιταλογερμανική συμμαχία – ο «Άξονας»- έπρεπε να παραμείνει αρραγής και οι επιδιώξεις του στη Βαλκανική να υλοποιηθούν. Ο ελληνικός στρατός αντιμετώπισε με τον ίδιο ενθουσιασμό και την ίδια αυταπάρνηση τις σιδερόφραχτες μεραρχίες του Χίτλερ. Αλλά, τώρα πια, αυτό δεν ήταν αρκετό. Οι αγωνιστές του Ρούπελ παραδόθηκαν και οι Γερμανοί μπήκαν στην Αθήνα στις 27 Απριλίου του 1941.Ακολούθησε μια περίοδος στυγνής Κατοχής, την οποία ο ελληνικός λαός αντιμετώπισε επίσης με θάρρος και αγωνιστική διάθεση, με ομόψυχη Εθνική Αντίσταση.        

Στην περίοδο της τριπλής κατοχής η μικρή μας χώρα υπέστη πάσης φύσεως καταστροφή. Οι κατακτητές διέλυσαν τον παραγωγικό ιστό της χώρας. Προέβησαν σε υποχρεωτικό δανεισμό από την Τράπεζα Ελλάδος χωρίς ποτέ να επιτρέψουν το ποσόν, γνωστό σ’ εμάς ως κατοχικό δάνειο. Καταλήστεψαν την πολιτιστική μας κληρονομιά κλέβοντας πολύτιμα βιβλία, λεηλατώντας αρχαιολογικούς θησαυρούς και έργα τέχνης. Το αποκορύφωμα της θηριωδίας τους όμως υπήρξαν τα 89 αναγνωρισμένα ολοκαυτώματα σε όλη την ελληνική επικράτεια, οι εκτελέσεις αθώων αμάχων, ακόμα και παιδιών, ως αντίποινα σε πράξεις αντίστασης του λαού μας. Τα αρχεία του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών βρίθουν από επίσημες αναφορές μαζικών εγκλημάτων των κατοχικών δυνάμεων. Σε πολλά από αυτά τα μαζικά εγκλήματα οι γερμανοί ξεπέρασαν και τη διαταγή: «100 Έλληνες για έναν Γερμανό». Ποιος μπορεί να ξεχάσει τους 1.100 νεκρούς στα Καλάβρυτα, τους 444 στο Κομμένο Άρτας, τους 229 στο Δίστομο, τους 290 στο Μεσόβουνο και 340 στους Πύργους Πτολεμαΐδας, τους 280 στην Κλεισούρα Καστοριάς καθώς και τη λεηλασία της Κανδάνου στην Κρήτη;

Κάποτε όμως έφτασε η λευτεριά, πολυπόθητη και ακριβά πληρωμένη. Στις 12 Οκτωβρίου 1944 οι Γερμανοί έφυγαν από την Αθήνα και από την Ελλάδα ολόκληρη. Έληξε έτσι ένας τετράχρονος αγώνας που έγραψε σελίδες δόξας στην ιστορία του τόπου μας.

1940-2018. Πέρασαν από τότε 78 χρόνια. Οι εποχές άλλαξαν αλλά τα γεγονότα επαναλαμβάνονται. Επίβουλοι της Ελλάδας τότε ο Χίτλερ και ο Μουσολίνι κήρυξαν πόλεμο εναντίον της πατρίδας μας. Εχθρός του ίδιου λαού σήμερα- ένα παγκόσμιο και μισάνθρωπο σύστημα-κήρυξε το δικό του πόλεμο στην ίδια χώρα. Στο παρελθόν τα όπλα του εχθρού ήταν συμβατικά. Τα σημερινά όπλα είναι ύπουλα, σχεδόν αόρατα αλλά εξίσου καταστροφικά. Σήμερα ο πόλεμος είναι οικονομικός, πνευματικός και ηθικός. Είναι πόλεμος κατά των αρχών, ιδεών και αξιών της φυλής μας. Πόλεμος που χτυπά τις ρίζες της.

Μέσα σ’ ένα τέτοιο κλίμα η διαστρέβλωση της αλήθειας βασιλεύει αλαζονικά. Οι έννοιες έχουν χάσει το πραγματικό τους νόημα. Οι λέξεις κακοποιημένες έγιναν όπλα κατά της αλήθειας. Η αρετή, το φιλότιμο, η ανθρωπιά έγιναν απαξία, ενώ η ευτέλεια, το χρήμα και ό,τι ανήθικο αποτελούν κυρίαρχη δύναμη στο παγκόσμιο στερέωμα. Η φιλοπατρία βαφτίστηκε μισαλλοδοξία και συντηρητισμός. Την παράδοση της χώρας μας στους εχθρούς της την ονομάσαμε «πρόοδο και ανάπτυξη» και την προδοσία των αρχών και αξιών μας «συναίνεση στην ειρηνική συνύπαρξη των λαών», τη στιγμή που οι ίδιοι εχθροί μας στήνουν πολέμους σε διάφορα μέρη της γης. Η έννοια «Έλληνας» τείνει να αντικατασταθεί με την μοντέρνα έννοια «πολίτης του κόσμου», λες και το δεύτερο δεν μπορεί να συνυπάρξει με το πρώτο. Με τη δικαιολογία της δημόσιας ασφάλειας στραγγαλίσαμε την ελευθερία του προσώπου και του πολίτη. Η ελληνική σημαία, την οποία υπερασπίστηκαν οι στρατιώτες του ’40 στα βουνά της Αλβανίας-δίνοντας ακόμα και τη ζωή τους- δεν αποτελεί για κάποιους τιμημένο σύμβολο. Αντίθετα όποιος την προβάλλει χαρακτηρίζεται «εθνικιστής» και «κωλύει την πρόοδο».

Όμως οι ήρωες του έπους του ’40, κάθε τέτοια μέρα, όπως η σημερινή, προβάλλουν μπροστά μας τα ιδανικά που χαρακτηρίζουν τον Έλληνα εδώ και 3000 χρόνια και αυτά είναι: η αγάπη για την ελευθερία, η μεγαλοψυχία, το φιλότιμο, η αξιοπρέπεια, η συνέπεια στην εκτέλεση του καθήκοντος, το χρέος απέναντι στην Ιστορία και το σημαντικότερο: η αγάπη στον Θεό και την πατρίδα.

Συμπολίτες μου, ας αγρυπνούμε! Ας αφουγκραστούμε τη φωνή της καρδιάς τους κι ας προσβλέψουμε πάλι σε αυτές τις διαχρονικές αξίες και ας τις κάνουμε κτήμα μας. Το ατομικό συμφέρον ας υποχωρήσει μπροστά στο κοινό καλό και να ‘μαστε σίγουροι ότι η Ελλάδα θα βγει και πάλι νικητής σ’ αυτό τον σύγχρονο πόλεμο. Θα κερδίσει και πάλι τη χαμένη τιμή της και τη θέση που της ταιριάζει στην Ιστορία.

Τιμή και δόξα στους αθάνατους νεκρούς του έπους του ’40.

Τιμή και δόξα σ’ αυτούς που αγωνίστηκαν και αγωνίζονται για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια.

Τιμή και δόξα σ’ αυτούς που αντιστάθηκαν και αντιστέκονται.

Σας ευχαριστώ.

Θεια Λειτουργια Αγιου Δημητριου

Ομιλία Μακεδονικού Αγώνα

Ομιλία για την επέτειο του Μακεδονικού Αγώνα απο τον Πανοσιολογιότατο Αρχιμανδρίτη της Ιεράς Μητροπόλεως Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης π.Δημήτριο Κουκουλεκίδη , προϊστάμενο του Ιερού Ναού Αγίου Γρηγορίου Παλαμά Μελισσοχωρίου.

"Εορτάζομεν σήμερα και τιμούμε την ημέρα του Μακεδονικού Αγώνα πού έλαβε χώρα στα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα και συγκεκριμένα διήρκησε πέντε χρόνια περίπου, δηλαδή από το 1903 μέχρι το 1908.

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία που κράτησε για πέντε περίπου αιώνες στα Βαλκάνια, είχε περιέλθει σε παρακμή και άρχισε να καταρρέει. Ήταν ο «μεγάλος ασθενής», όπως λέγουν οι ιστορικοί. Εν όψει λοιπόν της αποχώρησης των Τούρκων από τη Βαλκανική, η Μακεδονία μας που ιστορικά, εθνολογικά και δικαιωματικά ανήκε στην Ελλάδα μας, έγινε εντούτοις στόχος της τότε Βουλγαρίας και διεκδικήθηκε για πολλά χρόνια έντονα, σκληρά και με κάθε τρόπο και μέσον.

Οι τότε Βούλγαροι, που κατά τη διάρκεια της μακροχρόνιας τουρκοκρατίας, είχαν περιέλθει σε εθνική ατονία και σχεδόν ανυπαρξία, υποκινήθηκαν συστηματικά, υποδαυλίστηκαν και στηρίχθηκαν για να αφυπνισθούν και να διεκδικήσουν τη Μακεδονία, αφού θα την εγκατέλειπαν οι Τούρκοι, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για τις ζεστές θάλασσες του Αιγαίου, της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.

Έτσι, στα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας, άρχισε από μέρους των Βουλγάρων μία επίμονη προσπάθεια εκβουλγαρισμού της Μακεδονίας, με διώξεις, απειλές, πιέσεις, βιαιοπραγίες και δολοφονίες του ελληνικού πληθυσμού της Μακεδονίας, ώστε, όταν θα ερχόταν η ώρα της διανομής των εδαφών στα τραπέζια της διπλωματίας, να μπορούν να πείσουν και να επιτύχουν την προσάρτηση της Μακεδονίας.

Η περίοδος αυτή ήταν μακροχρόνια και πολύ πριν το 1870, όταν οι ανυποψίαστοι Χριστιανοί κάτοικοι διψώντας για ελευθερία και αποτίναξη του τούρκικού ζυγού, θα ήσαν εύκολα θύματα της βουλγαρικής προπαγάνδας. Τα πράγματα χειροτέρεψαν για τους Έλληνες χριστιανούς ορθόδοξους, ακόμη περισσότερο, από το 1870 και προς τα εδώ, διότι το 1870 με σχετικό φιρμάνι του Σουλτάνου, και κατόπιν πιέσεως της Ρωσίας, ιδρύθηκε επίσημα αυτοκέφαλη εκκλησία της Βουλγαρίας, η οποία αποσχίσθηκε από το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως, και ορίσθηκε Έξαρχος επικεφαλής της βουλγαρικής εκκλησίας.

Από τότε εντάθηκαν οι διώξεις και οι πιέσεις των ελληνικών πληθυσμών των χωριών και των πόλεων, από τους πάνοπλους βουλγαροκομιτατζήδες για να πείσουν τους κατοίκους να ενταχθούν στη βουλγαρική εκκλησία. Η παραπαίουσα τουρκική εξουσία δεν μπορούσε ή δεν ήθελε να επιβάλλει την τάξη για να προστατευθούν έτσι οι ελληνικοί πληθυσμοί. Άλλωστε δεν την ενδιέφερε που σκοτώνονταν μεταξύ τους οι ραγιάδες χριστιανοί. Μόνον όταν θίγονταν δικά τους συμφέροντα επενέβαιναν και μάλιστα βιαίως κατά Βουλγάρων και Ελλήνων. Τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα και οι ελληνικοί πληθυσμοί υπέφεραν. Δεν ήξερες από ποιον να προφυλαχθείς και πώς να προφυλαχθείς. Η ίδια κατάσταση παντού σε όλη τη Μακεδονία.

Ούτως εχόντων των πραγμάτων οι Μακεδόνες και οι λοιποί Έλληνες δεν έμειναν άπραγοι. Άρχισαν να συγκεντρώνονται, να οργανώνονται και να δραστηριοποιούνται. Αναδείχθηκαν τοπικοί παράγοντες και καπεταναίοι. Ιδρύονταν στην πόλη του Μοναστηρίου και των περιχώρων Επιτροπές Άμυνας για αντιμετώπιση της ασταμάτητης βουλγαρικής προπαγάνδας. Ακόμη και με σκληρά αντίποινα, φόνους κ.λπ. Η εκκλησία μας άρχισε να αναθαρρεύει, διότι μέχρι τότε οι ιερείς και οι ψάλτες στα χωριά μας υφίσταντο τα πάνδεινα. Βιαιότητες, τραυματισμοί, δολοφονίες. Ήταν ο πρώτος στόχος των βουλγαροκομιτατζήδων. Οι Μακεδονικές Οργανώσεις και Σύλλογοι της Αθήνας κινητοποιήθηκαν. Με ιδιωτική πρωτοβουλία κυρίως, άρχισαν να ιδρύονται ελληνικά σχολεία στις πόλεις και τα χωριά μας.

Πρωτεργάτες, πρόδρομοι και μορφές του Μακεδονικού Αγώνα, και της ελληνικής ιστορίας, ο Στέφανος Δραγούμης από το Βογατσικό Καστοριάς, πεθερός του Παύλου Μελά, ο γιός του Ίων Δραγούμης, διπλωμάτης στο Προξενείο Μοναστηρίου, ο Λάμπρος Κορομηλάς, Γενικός Πρόξενος στη Θεσσαλονίκη και άλλοι πολλοί που τα ονόματά τους δοξάζονται μέσα από τις χρυσές σελίδες της ιστορίας. Η περίεργη, η δύσκολη και μαρτυρική αυτή περίοδος γύρω από τα 1870, μπορεί να χαρακτηρισθεί ως ένας ακήρυχτος μακροχρόνιος Προ-Μακεδονικός Αγώνας.

Τα γεγονότα και τα δρώμενα οδηγούσαν προς την ένοπλη σύγκρουση. Ο Μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης, φλογερός πατριώτης, είχε αντιληφθεί από το 1900 τον κίνδυνο. Σε συνεργασία με τους τοπικούς καπεταναίους περιοχής Φλώρινας και Καστοριάς, και με άλλους γηγενείς μακεδόνες είχε οργανώσει την περιοχή για να υποδεχθεί τους καπεταναίους από τη νότια Ελλάδα.

Οι Βούλγαροι τον Ιούλιο του 1903 προκάλεσαν μία πρόσκαιρη, ολίγων ημερών αποτυχημένη αναταραχή, την οποία θέλησαν να παρουσιάσουν ως επανάσταση κατά των Τούρκων. Αντιπετωπίσθησαν και συνετρίβησαν από τον τουρκικό στρατό. Δυστυχώς όμως την πλήρωσαν ακριβά και οι Έλληνες μακεδόνες του Κρουσόβου, του Μοναστηρίου και περιχώρων.

Ο Παύλος Μελάς ήρθε τρείς φορές στην τρομοκρατούμενη Μακεδονία. Τον Φεβρουάριο του 1904 και τον Ιούλιο του 1904 ήλθε για να συναντήσει τοπικούς καπεταναίους, επώνυμους και ανώνυμους, να συνεργασθεί, να οργανώσει καλύτερα τον αγώνα, να εμψυχώσει τους κατοίκους και συνεργάτες των καπεταναίων για την πιο αποτελεσματική ένοπλη δράση.

Τον Αύγουστο του 1904 αποχαιρέτησε την οικογένειά του και ήλθε ένοπλος επικεφαλής σώματος ανταρτών. Με πολλές δυσκολίες και πολλούς και συνεχείς κινδύνους, έφθασε τον Σεπτέμβριο στο Κωσταράζι Καστοριάς, συναντήθηκε με τοπικούς οπλαρχηγούς και προχώρησε στα ενδότερα της Δ. Μακεδονίας. Στις 13 Οκτωβρίου 1904 κατέφθασαν στο χωριό Στάτιστα, όπου έμειναν για να ξεκουρασθούν. Στην περιοχή όμως υπήρχε τουρκικό απόσπασμα το οποίο ενημερώθηκε από τον βουλγαροκομιτατζή Μήτρο Βλάχο για την άφιξη του ελληνικού σώματος ανταρτών. Έγινε συμπλοκή. Ο Ήρωας χτυπήθηκε από τούρκικο βόλι, πόνεσε, υπέφερε, μίλησε και άφησε εκεί την τελευταία του πνοή.

Ο θάνατος του Παύλου Μελά συγκίνησε το πανελλήνιο. Οι οπλαρχηγοί του Μακεδονικού Αγώνα πείσμωσαν περισσότερο. Για πέντε ολόκληρα καλοκαίρια κυρίως, αλλά και τους χειμώνες, κτυπούσαν αλύπητα τους βουλγαροκομιτατζήδες και τους εξαρχικούς και σε αυτή τη σύγκρουση επέδειξαν πραγματική υπεροχή. Οι Μακεδόνες, επώνυμοι και ανώνυμοι, βοηθούσαν με κάθε τρόπο. Με εφόδια, τροφή, πληροφορίες, κρυψώνες και συμπαράσταση κάθε είδους, συνετέλεσαν τα μέγιστα στην έκβαση του αγώνα.

Ο αγώνας είχε θεριέψει. Συγκρούσεις, ενέδρες, απώλειες μαχητών, χαρές και λύπες. Αποκατάσταση αδικιών και προστασία του ελληνικού πληθυσμού, ήταν το καθημερινό έργο των ελληνικών ανταρτικών σωμάτων.

Όσον αφορά την περιοχή μας, η Μπάλτζα προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες καθώς ο πληθυσμός της ήταν ανέκαθεν αμιγής ελληνικός. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας διετήρησε αλώβητα τα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη και αντιστάθηκε στης προσπάθειες της σλαβικής προπαγάνδας. Στην αρχή, η συμμετοχή των Μπαλτζανών στον αγώνα ήταν αυθόρμητη, γιατί έλειπε ίσως το συντονιστικό όργανο. Όμως, με τον ερχομό του Παύλου Μελά και την επίσης υιοθέτηση του αγώνος από το ελληνικό κράτος συστήθηκε και στη Μπάλτζα Επιτροπή Αγώνος που διορίστηκε από το ελληνικό προξενείο Θεσσαλονίκης.

Στο ξεκίνημα αυτό του αγώνος ο κλήρος δεν υστέρησε. Πολύτιμη ήταν η υπηρεσία που προσέφεραν οι ιερείς της Μπάλτζας για τη ματαίωση των σχεδίων της βουλγαρικής εξαρχίας. Την περίοδο 1903-1908 η Μπλάτζα είχε 14 ιερείς και το ελληνικό προξενείο της Θεσσαλονίκης διόριζε τους Μπαλτζιανούς ιερείς στα χωριά της Μακεδονίας για να κρατήσουν τους Έλληνες στους κόλπους της ορθοδόξου εκκλησίας της Ελλάδος.

Την επιτροπή Αγώνος απετέλεσαν ιερείς, πρόκριτοι, διδάσκαλοι και άλλα γενναία παλληκάρια της Μπάλτζας. Το έργο της ήταν εξαιρετικά δύσκολο, διότι φρόντιζε για την τροφοδοσία των αντάρτικων σωμάτων, τη μεταφορά όπλων, την εμπιστευτική αλληλογραφία και τους τραυματίες.  Στον ιερό ναό αγίου Γεωργίου οι μυούμενοι στον αγώνα έδιναν τον όρκο του μακεδονομάχου. Τα ξωκλήσια άγιος Αθανάσιος, προφήτης Ηλίας, άγιος Κωνσταντίνος και αγία Παρασκευή είχαν μυστικές κρύπτες όπου έκρυβαν τα όπλα. Οι συνεδριάσεις της επιτροπής γίνονταν στα σπίτια των Ανδρέα Λίγδα, Φώτη Τσιάμη, Πασχάλη Κούτσουρη και Θεοδώρου Τσιτσικλή. Εδώ υπήρχαν επίσης αποθήκες όπλων και προ-παιδευτήρια. Έτσι η Μπάλτζα έγινε ορμητήριο των ανταρτικών σωμάτων τοῦ ελληνικού κομιτάτου και στον ένοπλο αγώνα κατετάγησαν τα πλέον ριψοκίνδυνα τέκνα της Μπάλτζας , τα «άπιαστα πουλιά» καθώς ήταν ο φόβος και ο τρόμος των Βουλγάρων κομιτατζήδων.

 Αναδείχθηκαν λοιπόν ήρωες γηγενείς Μακεδονομάχοι. Γνωστοί – επώνυμοι, λιγότερο γνωστοί και πολλοί, πολλοί άγνωστοι – ανώνυμοι. Στην προσφορά και τη μέριμνα αυτών των αγνώστων στηρίχθηκε ο αγώνας. Οδηγοί στις διαβάσεις και τα μονοπάτια, αγγελιαφόροι, σύνδεσμοι μεταξύ των σωμάτων, πράκτορες, επισιτίστες, αυτοδίδακτοι νοσηλευτές, φύλακες στις κρυψώνες κ.λπ.

Με τέτοιους υπερανθρώπους, η Μακεδονία μας δεν θα χανόταν. Όντως το καλοκαίρι του 1908 οι βουλγαροκομιτατζήδες αντιμετώπιζαν ολοκληρωτική ήττα. Σώθηκαν με την επανάσταση των νεοτούρκων τον Ιούλιο του 1908 όταν δόθηκε γενική αμνηστία και επιβλήθηκε ανακωχή στον χώρο της Μακεδονίας. Ο ένοπλος αγώνας σταμάτησε. Η Μακεδονία μας, στη φάση αυτή είχε σωθεί. Η πλήρης απελευθέρωση ήλθε με τους βαλκανικούς πολέμους του 1912 -1913.

Τιμή και δόξα στους Μακεδονομάχους! Επώνυμους και ανώνυμους. Στους Μπαλτζιανούς Μακεδονομάχους, επώνυμους και ανώνυμους. Στους Μακεδονομάχους που ήλθαν από την υπόλοιπη Ελλάδα μας, επώνυμους και ανώνυμους.

Τους ευγνωμονούμε όλους!

Ας είναι η Μνήμη τους αιώνια!

Σας ευχαριστούμε!"